اتصالات هیدرولیک (Hydraulic Fittings)
1. تعریف و کاربرد
اتصالات هیدرولیک وظیفه ایجاد پیوند ایمن، آب‌بندی کامل و انتقال سیالات هیدرولیکی را بین شیلنگ‌ها، لوله‌ها، پمپ‌ها، سیلندرها و سایر اجزای سیستم دارند. این اتصالات باید مقاومت بالا در برابر فشار، دما، لرزش و خوردگی داشته باشند.
2. انواع اتصالات هیدرولیک بر اساس نوع آب‌بندی
-
Metal-to-Metal Seal
- آب‌بندی به‌وسیله تماس مستقیم سطوح فلزی (مثل JIC با زاویه 37 درجه).
- پرکاربرد در فشارهای بالا و شرایط سخت.
-
O-Ring Seal
- استفاده از اورینگ لاستیکی برای جلوگیری از نشتی.
- مناسب سیستم‌هایی با لرزش و ضربه زیاد.
-
Thread Seal (رزوه آب‌بند)
- آب‌بندی توسط رزوه مخروطی با استفاده از نوار تفلون یا خمیر آب‌بند.
- استاندارد رایج: NPT (آمریکایی)، BSPT (بریتانیا).
-
Flange Connection
- اتصال به کمک فلنج و پیچ و مهره، مخصوص قطر بزرگ و فشار بالا.
3. انواع رایج بر اساس استاندارد
| نوع اتصال | استاندارد | ویژگی‌ها |
|---|---|---|
| JIC 37° Flare | SAE J514 | فشار بالا، آب‌بندی فلز به فلز |
| ORFS (O-Ring Face Seal) | ISO 8434-3 | مقاومت عالی در برابر نشتی، مناسب ارتعاش |
| DIN 2353 (Metric) | ISO 8434-1 | سیستم لوله‌کشی اروپایی |
| NPT | ANSI/ASME B1.20.1 | رزوه مخروطی آمریکایی |
| BSP / BSPT | ISO 228 / ISO 7-1 | رزوه موازی یا مخروطی بریتانیایی |
4. جنس بدنه و پوشش
- فولاد کربنی: معمول‌ترین جنس با آبکاری Zinc-Nickel یا Galvanized.
- فولاد ضدزنگ (Stainless Steel): مقاوم به خوردگی، محیط‌های خورنده.
- برنج (Brass): مناسب فشار متوسط و کاربردهای خاص.
- پوشش‌های رایج: Zinc Nickel, Chrome, Black Oxide, Electroless Nickel. قیمت اتصالات هیدرولیک
5. ظرفیت کاری
- فشار کاری: تا 420 بار برای اتصالات فولادی
- دما: -40°C تا +120°C (بسته به جنس و آب‌بندی)
6. فرآیند نصب و مونتاژ شیلنگ با اتصال
- برش دقیق شیلنگ با ابزار بدون له کردن جداره.
- برداشتن روکش بیرونی در بخش قرارگیری فیتینگ.
- جا زدن فیتینگ داخل شیلنگ و جای‌گیری بوش (Ferrule).
- پرس کردن با دستگاه کرمپینگ (Crimping Machine) طبق جدول سایز سازنده.
- تست فشار و نشتی قبل از استفاده نهایی.
7. نکات ایمنی
- انتخاب نوع اتصال بر اساس فشار کاری و محیط استفاده.
- استفاده از آب‌بندی مناسب (O-Ring یا Thread Seal) برای جلوگیری از نشتی.
- بازرسی دوره‌ای و تعویض اورینگ‌ها و قطعات آسیب‌دیده.
- رعایت گشتاور توصیه‌شده سازنده هنگام بستن رزوه‌ها.
اتصالات هیدرولیک – محتوای تکمیلی
8. دسته‌بندی بر اساس شکل و زاویه اتصال
-
اتصالات مستقیم (Straight Fittings)
- برای مسیرهای مستقیم، حداقل افت فشار.
-
اتصالات زاویه‌دار 45° و 90° (Elbow Fittings)
- تغییر مسیر سیال در فضاهای محدود، جلوگیری از خم بیش از حد شیلنگ.
-
اتصالات سه‌راهی (T-Fittings)
- تقسیم یا ترکیب جریان در مسیر لوله‌کشی.
-
اتصالات چهارسَرتُره (Cross Fittings)
- اتصال و توزیع سیال در چهار مسیر.
-
کوپلینگ‌های سریع (Quick Couplers)
- جداسازی و وصل سریع بدون نشتی، مناسب سرویس‌های مکرر.
- خرید اتصالات هیدرولیک
9. کدگذاری و ابعاد متریک و اینچی
- متریک: M10x1, M12x1.5, M14x2… (مطابق DIN 2353)
- اینچی: 1/4″ NPT, 3/8″ BSP, 1/2″ JIC…
- ابعاد باید مطابق جدول سازنده و استاندارد ISO انتخاب شود.
10. فشار کاری بر اساس نوع اتصال و جنس
| نوع اتصال | جنس | فشار کاری (بار) |
|---|---|---|
| JIC 37° Flare | فولاد کربنی | تا 420 |
| ORFS O-Ring Face Seal | فولاد ضدزنگ | تا 350 |
| Metric DIN 2353 | فولاد کربنی | تا 315 |
| NPT رزوه مخروطی | برنج | تا 150 |
11. استانداردهای بین‌المللی مرتبط
- ISO 8434-1/2/3 – اتصالات فلزی برای لوله و شیلنگ هیدرولیک
- SAE J514 – اتصالات JIC
- ISO 6162 / SAE J518 – فلنج‌های هیدرولیک فشار بالا
- DIN EN ISO 12151 – اتصالات شیلنگ با پرس مکانیکی
12. مزایا و محدودیت‌ها
مزایا:
- آب‌بندی کامل در فشارهای بالا
- قابلیت استفاده در محیط‌های صنعتی سخت
- عمر طولانی با نگهداری صحیح تولید کننده اتصالات هیدرولیک
محدودیت‌ها:
- نیاز به ابزار تخصصی برای مونتاژ و کرمپینگ
- حساسیت به خوردگی در صورت انتخاب جنس نامناسب
- هزینه بالاتر نسبت به اتصالات پنوماتیک
13. نکات نگهداری و بازرسی
- بررسی رزوه‌ها برای آسیب یا هرز شدن
- تعویض اورینگ‌ها در سرویس دوره‌ای
- عدم استفاده از اتصالات فرسوده یا ترک‌دار
- ثبت فشار کاری و ساعات استفاده برای پیش‌بینی زمان تعویض
14. نمونه کاربردهای صنعتی
- ماشین‌آلات راه‌سازی (لودر، بیل مکانیکی، گریدر)
- کامیون‌ها و تریلرهای مجهز به سیستم هیدرولیک
- پرس‌های هیدرولیک صنعتی
- خطوط تولید و مونتاژ با سیستم‌های قدرت سیال
- فروش اتصالات هیدرولیک