سوپاپ اطمینان یا safety valve چیست؟
شیر اطمینان فقط دارای قطعات مکانیکی است پس هنگام خراب شدن تجهیزات الکترونیکی در سیستم، این قطعه همچنان به فعالیت خود ادامه می‌دهد. شیر اطمینان، نوعی وسیله است که برای نگهداری سیستم در برابر فشار زیاد استفاده می‌شود. افزایش فشار باعث اختلال در عملکرد، آتش‌سوزی، انفجار، صدمات مالی و جانبی می‌شود.
وظیفه شیرهای اطمینان
زمانی که فشار سیستم از حد نرمال بیشتر شود، شیر اطمینان با باز کردن دریچه‌های ایمنی از افزایش فشار در سیستم جلوگیری می‌کند. فشار اضافی با عملکرد شیر ایمنی از سیستم خارج می‌شود. با افزایش فشار مخزن، فشار شیر نیز به طور هم‌زمان زیاد می‌شود در نتیجه باز شدن دریچه بیشتر می‌شود و شرایط به حالت اولیه برمی‌گردد. هر چقدر که فشار را کاهش دهید، رهاسازی ادامه پیدا می‌کند تا زمانی که فشار کاهش یابد.
انواع شیرهای اطمینان (safety valve)
این قطعه مدل‌های متفاوتی دارد که هر مدل در یک موقعیت خاص، از یکسری مزیت‌ها برخوردار است. انواع شیرهای اطمینان شامل:
شیر اطمینان فنری (Spring-Loaded Safety Valve): این نوع شیر از یک فنر برای کنترل فشار استفاده می‌کند. هنگامی که فشار سیستم از حد مجاز بیشتر شود، فنر فشرده شده و شیر باز می‌شود تا فشار اضافی را تخلیه کند. در صنایع نفت، گاز، پتروشیمی و نیروگاه‌ها استفاده می‌شود.
شیر اطمینان وزنه‌ای (Dead Weight Safety Valve): این وسیله، از یک وزنه برای ایجاد نیروی لازم برای بسته شدن شیر استفاده می‌شود. وقتی فشار سیستم از حد مشخصی بیشتر شود، وزنه جابجا شده و شیر باز می‌شود. شیر وزنه‌ای در سیستم‌های قدیمی و با فشار پایین استفاده می‌شود.
شیر اطمینان دیافراگمی (Diaphragm Safety Valve): این شیر از یک دیافراگم انعطاف‌پذیر برای کنترل فشار استفاده می‌کند. افزایش فشار باعث تغییر شکل دیافراگم و باز شدن شیر می‌شود. شیر دیافراگمی در صنایع غذایی، دارویی و سیستم‌های با فشار متوسط استفاده می‌شود.
شیر اطمینان پیلوت‌دار (Pilot-Operated Safety Valve): این شیر از یک سیستم پیلوت برای کنترل فشار استفاده می‌کند. پیلوت فشار سیستم را اندازه‌گیری کرده و در صورت افزایش فشار، شیر اصلی را باز می‌کند.
شیر اطمینان حرارتی (Thermal Safety Valve): این مدل برای کنترل فشار ناشی از افزایش دما مناسب است.. وقتی دمای سیال افزایش یابد، شیر باز می‌شود و فشار را کم می‌کند. شیر اطمینان حرارتی در سیستم گرمایشی و دیگ بخار استفاده می‌شود.
شیر اطمینان خلأ (Vacuum Safety Valve): این شیر برای جلوگیری از ایجاد خلأ بیش از حد در سیستم استفاده می‌شود. وقتی فشار سیستم به زیر حد مجاز برسد، شیر باز می‌شود و اجازه ورود هوا یا گاز را می‌دهد. در مخازن ذخیره‌سازی و سیستم‌های تحت خلأ استفاده می‌شود.
معیار برای انتخاب یک شیر اطمینان خوب
برای اینکه از سیستم خود در برابر فشار زیاد محافظت کنید، باید به 7 معیاری که در زیر گفته شده است توجه کنید.
فشار پشت شیر
متریال شیر و آب‌بندی
دمای کار
ظرفیت تخلیه
فشار تنظیم
اندازه شیر
شرایط دما و فشار سیستم
این معیارها یکی از مهم‌ترین نکاتی هستند که باید برای خرید سوپاپ به یاد داشته باشید. سوپاپ در سیستم‌های متفاوت از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است و اگر به‌درستی انتخاب نشود خسارت‌های جبران‌ناپذیری به بار می‌آورد.
از شیر اطمینان در کدام صنایع استفاده می‌شود؟
از این قطعه بیشتر برای محافظت در برابر فشار زیاد، در کاربردهای صنعتی استفاده می‌شود. فشار اضافه ممکن است باعث ایجاد یکسری موقعیت‌های خطرناک مثل انفجار یا آتش سوزی شود. بعضی از صنایع که از شیرهای اطمینان استفاده می‌کنند شامل:
صنایع شیمیایی
صنایع نفت و گاز
سلامت
صنایع گرافیک و چاپ
خطوط بسته بندی در صنایع غذایی
و سایر سیستم‌های دیگر که تحت فشار کار می‌کنند.
گواهی‌های شیرهای اطمینان
شیرهای اطمینان باید از لحاظ ایمنی و کیفیت با استانداردهای بین‌المللی TUV ،6IOS 412 ،ASME مطابقت داشته باشد. گواهی TUV، ایمنی محصول را تایید می‌کند. استاندارد 6IOS 412 یک مشخصات عمومی با صرف نظر از محیط مورد استفاده برای خریدار است. در آخر ASME مشخصات مخازن تحت فشار و دستگاه‌های کاهش فشار را تضمین می‌کند.