راهنمای انتخاب شیلنگ و اتصالات هیدرولیک با دوام بالا
مقدمه
در سیستم‌های هیدرولیک صنعتی، شیلنگ و اتصالات نقش حیاتی در انتقال روان‌کننده یا سیال تحت فشار دارند. انتخاب اشتباه یا استفاده از قطعات بی‌کیفیت می‌تواند منجر به نشت روغن، افت فشار سیستم، خرابی زودهنگام و حتی خطرات ایمنی شود. در این مقاله به بررسی عوامل کلیدی برای انتخاب شیلنگ و اتصالات هیدرولیک با دوام و کارایی بالا می‌پردازیم.
1. شناخت فشار کاری سیستم
نخستین پارامتر در انتخاب شیلنگ، حداکثر فشار کاری (Working Pressure) سیستم است.
شیلنگ باید فشاری بالاتر از حداکثر فشار عملیاتی سیستم را تحمل کند.
در سیستم‌های هیدرولیک سنگین، فشار معمولاً بین ۲۰۰ تا ۴۰۰ بار است.
همیشه ضریب اطمینان ۱٫۵ تا ۲ برابر فشار کاری را در نظر بگیرید.
2. دمای کاری و محیط استفاده
دمای سیال و محیط کاری بر دوام شیلنگ تأثیر زیادی دارد.
برای دمای بالا (بیش از ۱۰۰°C) از شیلنگ‌های با روکش مقاوم به حرارت استفاده کنید.
در محیط‌های سرد یا در فضای باز، شیلنگ باید انعطاف خود را در دمای پایین حفظ کند.
در محیط‌های روغنی یا شیمیایی، از روکش مقاوم به مواد شیمیایی بهره ببرید.
3. نوع سیال هیدرولیک
جنس لایه داخلی شیلنگ باید با نوع روغن یا سیال سازگار باشد.
روغن‌های معدنی، سنتتیک، ضدحریق یا زیست‌تخریب‌پذیر (Bio-Oil) هر کدام نیاز به شیلنگ سازگار دارند.
ناسازگاری باعث تورم، سخت شدن یا ترک در لایه داخلی شیلنگ می‌شود.
4. ساختار و لایه‌های شیلنگ
شیلنگ‌های هیدرولیک به‌طور معمول سه لایه دارند:
لایه داخلی (Tube): مقاومت در برابر سیال
لایه تقویتی (Reinforcement): معمولاً از سیم فولادی بافته یا مارپیچ
روکش خارجی (Cover): مقاومت در برابر ساییدگی و عوامل محیطی
در فشارهای بسیار بالا، از شیلنگ چند لایه سیم فولادی استفاده کنید.
برای پروژه‌های سبک‌تر، شیلنگ بافته‌ای کافی است.
5. انتخاب اتصالات با کیفیت
اتصالات باید از فولاد سخت‌کاری‌شده یا فولاد ضدزنگ ساخته شده باشد.
رزوه‌ها دقیق و بدون پلیسه باشند تا آب‌بندی کامل فراهم شود.
برای کاربری‌های خاص از اتصالات اوربیتال (ORFS) یا Face Seal استفاده کنید که خطر نشت را به حداقل می‌رسانند.
6. استانداردها و کدگذاری
هنگام خرید به استانداردهای بین‌المللی مانند SAE, ISO, DIN توجه کنید.
کدگذاری شیلنگ (مثلاً SAE 100 R12) مشخصات فنی مثل فشار، قطر داخلی و ساختار را نشان می‌دهد.
7. نگهداری و بازرسی دوره‌ای
انتخاب درست فقط بخشی از کار است، نگهداری صحیح عمر تجهیزات را چند برابر می‌کند:
بازرسی منظم برای ترک‌خوردگی، ساییدگی یا نشتی
تعویض شیلنگ قبل از پایان عمر مفید
اجتناب از پیچیدن تنگ یا خم شدن بیش از حد شیلنگ
جدول انتخاب سریع شیلنگ (نمونه)
نوع شیلنگ فشار کاری (بار) دمای کاری (°C) مناسب برای
یک لایه سیم بافته تا ۲۰۰ -۴۰ تا ۱۰۰ تجهیزات سبک و متوسط
چند لایه سیم بافته تا ۴۰۰ -۴۰ تا ۱۰۰ سیستم‌های فشار بالا
سیم مارپیچی تا ۶۰۰ -۴۰ تا ۱۲۵ کاربردهای فوق فشار بالا
نتیجه‌گیری
انتخاب شیلنگ و اتصالات هیدرولیک با دوام، ترکیبی از دانش فنی، توجه به شرایط کاری و رعایت استاندارد است. با رعایت نکات فوق می‌توانید از توقف غیرضروری خط تولید، هزینه‌های اضافی تعمیر و خطرات ایمنی جلوگیری کنید.